ارزیابی آماری داده های شبکه ای بارش و دما با داده های مشاهده ای در ایران

پژوهش پیشرو با هدف معرفی داده های واحد تحقیقات اقلیمی(cru) و ارزیابی دقت داده های آن بهمراه آخرین به روزرسانی داده های gpcc در مقابل داده های اندازه گیری شده ایستگاه های همدیدی کشور طی دوره 2014-1985 به انجام رسیده است. برای این منظور داداه های بارش ماهانه gpcc، بارش و مؤلفه های دمایی cru با قدرت تفکیک مکانی 5/0×5/0 درجه جغرافیایی برای پهنه ایران، بهمراه داده های بارش، متوسط، حداقل و حداکثر دمای ماهانه 88 ایستگاه همدیدی با پراکنش مناسب در سطح ایران از تارنماهای مربوطه دریافت و پردازش شد. برای ارزیابی آماری داده های نام برده از آماره های ضریب تعیین(2r)، مجذور میانگین مربع خطا(rmse)، شاخص توافق(ia)، شیب خط(slope)، اریب(bias) و ضریب کارایی مدل(ef) استفاده شد. مقایسه های آماری انجام شده نشان داد هرچند در حالت کلی داده های بارش مؤسسه cru در سطح ایران بویژه نیمه غربی از دقت مناسبی برخودارند، اما مقدار برآورد بارش در برخی از مناطق بخصوص نواحلی ساحلی خزر و جنوب اعتماد کمتری دارد. زیرا مقدار ضریب تعیین داده های بارش cru در این مناطق به کمتر از 5/0 می رسد. این در حالی است که دقت بارش برآوردی توسط gpcc در تمامی مناطق ایران حتی نواحی ساحلی از دقت بسیار بالای برخودارند. بطوریکه نه تنها هماهنگی خوبی از نظر زمانی دارد، بلکه مقدار بارش برآوردی در مناطق مختلف ایران بسیار نزدیک به مقدار بارش ثبت شده در ایستگاه های همدیدی می باشد. ارزیابی مؤلفه های دمایی(متوسط، حداقل و حداکثر دما) نشان داد اگرچه مقادیر برآوردی cru در نواحی خزری نسبت به سایر مناطق انحراف بیشتری از داده های ایستگاهی دارد، اما بیش از 95درصد واریانس داده های ایستگاهی منتخب در سطح کشور توسط آن تبیین می گردد و بیشتر مقادیر برآوردی حول خط وایازشی پراکنش دارند. این شرایط نشان دهنده دقت و اعتبار بسیار بالای مؤلفه های دمایی cru در پهنه ایران است. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش پیشنهاد می شود در مناطق فاقد آمار و موارد نیاز از داده های بارش gpcc و مؤلفه های دمایی cru استفاده شود.